Avrupa Çevre Ajansı’nın (EEA) yayımladığı yeni rapor, gürültü kirliliğinin sanıldığından çok daha ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ve etkisinin pasif sigara dumanı ya da kurşun maruziyetinden bile yüksek olduğunu ortaya koydu.
Avrupa’da 110 Milyondan Fazla Kişi Etkileniyor
Rapor, Avrupa genelinde 110 milyondan fazla kişinin sağlığı tehdit eden düzeyde gürültü kirliliğine maruz kaldığını bildiriyor. Bu durum her yıl:
66 bin erken ölüm
On binlerce kalp hastalığı, diyabet ve depresyon vakası ile ilişkilendiriliyor.
Ulaşım kaynaklı gürültü — özellikle karayolu, demiryolu ve hava trafiği — en yaygın ve zararlı kirlilik türü olarak öne çıkıyor. Avrupa Ekonomik Alanı’nda yaşayanların yaklaşık %20’si bu kirlilikten doğrudan etkileniyor.
Çocuklar Sessizce Tehlikeye Atılıyor
Gürültü kirliliğinin etkileri yetişkinlerle sınırlı değil. 2021 verilerine göre:
560 binden fazla çocuk okuduğunu anlama zorluğu yaşıyor.
63 bin çocukta davranış bozuklukları gözlemleniyor.
272 bin çocuk ise aşırı kilo problemiyle mücadele ediyor.
Bu veriler, gürültünün yalnızca bir rahatsızlık değil, aynı zamanda gelecek nesillerin sağlığı üzerinde ciddi bir tehdit olduğunu gösteriyor.
“Vücut Sürekli Alarmda”
EEA uzmanı Dr. Eulalia Peris, gürültünün fark edilmese bile vücudu sürekli “savaş ya da kaç” moduna soktuğunu belirtiyor. Bu durum:
İltihap
Oksidatif stres
Kalp rahatsızlıkları
İnme
Obezite
Çocuklarda bilişsel bozulma gibi ciddi sağlık sorunlarını tetikleyebiliyor.
Ekonomik Bedel: 100 Milyar Euro
Gürültü kirliliğinin Avrupa’ya yıllık ekonomik maliyeti yaklaşık 100 milyar euro. Kaynaklara göre:
92 milyon kişi karayolu,
18 milyon kişi demiryolu,
2,6 milyon kişi ise hava yolu gürültüsünden doğrudan etkileniyor.
Elektrikli Araçlar Tek Başına Çözüm Değil
Raporda elektrikli araçların, gürültü kirliliğine sanıldığı kadar büyük bir çözüm sunamayacağı vurgulanıyor. Çünkü düşük hızlarda ana gürültü kaynağı motor değil, lastik ile yol teması.
EEA Direktörü Leena Ylä-Mononen, konuyu şöyle özetliyor:
“Gürültü kirliliği hâlâ günlük hayatın basit bir rahatsızlığı olarak görülüyor. Bu yanlış bir algı. Gürültünün uzun vadeli sağlık ve çevre etkileri yaygın ve ciddi. Özellikle çocuklar bu etkiler karşısında savunmasız.”
Ne Yapmalı?
Uzmanlara göre gürültü kirliliğini azaltmak için şu önlemler alınabilir:
🚶♂️ Yaya ve bisikletli ulaşımın artırılması
🚆 Toplu taşımanın teşviki
🛞 Düşük sesli lastik kullanımı
🚗 Şehir içi hız sınırlarının düşürülmesi
